Домбыра – қазақтың қос ішекті шертпелі музыкалық аспабы, орыс домбыра мен балалайканың туысы. Ол сондай-ақ Өзбекстанда (думбыра, думбрак), Башкирияда (думбыра) кездеседі. Домбыраның дыбысы жұмсақ. Ол форсункамен, щеткамен немесе медиатормен алынады.
Домбырада ойнаумен халық ертегілері – ақындар бірге ән айтады. Музыкалық композицияларды домбырада орындау қазақтардың көркем шығармашылығының сүйікті түрі болып табылады. Домбыра халық әндерін орындайды, домбыра жеке және ансамбльдік аспап ретінде де қолданылады.
Домбырада алмұрт тәрізді дене және өте ұзын мойын бар. Екі жол. Әдетте жолдар квартаға немесе квинтаға орнатылады. Домбырадағы қазақ музыкасының негізін қалаушылардың бірі Құрманғазы болып табылады, оның “Адай” композициясы әлі күнге дейін Қазақстанда ғана емес танымал.
ХХ ғасырдың 50-ші жылдарының басында археологтар Орта Азияда, бір кездері ежелгі Хорезм мемлекеті орналасқан жерлерде қазба жұмыстарын жүргізді. Басқа олжалардың ішінде олар бірнеше терракоталық мүсіндерді кездестірді. Мүсіншелерде қолында аспаптар ұстаған музыканттар бейнеленген. Осы екі ішекті шертпелі аспаптарда ғалымдар домбыраның ата-бабаларын танып, бүгінгі күнге дейін Қырғызстан мен Қазақстанда кеңінен таралған.
Leave a Reply